Trong những năm gần đây, trên các ngọn đồi của xã Tản Lĩnh (huyện Ba Vì, Hà Nội), cây mai trắng, còn gọi là "Nhất Chi Mai," đã bén rễ, nảy mầm và tô điểm những màu sắc rực rỡ cho vùng đất dưới chân núi Tản. Điều thú vị và ít người biết là cây này, một phần của nhóm "Tứ quý" truyền thống cùng với tùng, cúc, và trúc, đã thích nghi rất tốt với khu vực này và trở thành một nguồn thu nhập đáng kể, giúp giảm nghèo.

Loài Hoa của Quân Tử

Việt Nam có nhiều loại cây mai đẹp. Tuy nhiên, trong số đó, chỉ có mai cổ thụ được bất tử hóa trong thơ ca, tượng trưng cho sự tinh khiết và kiên cường của con người trước nghịch cảnh. Nhà thơ nổi tiếng Cao Bá Quát (1809–1855) từ Thăng Long thế kỷ 19 đã sáng tác nhiều bài thơ ca ngợi loài hoa này: "Mười năm bôn tẩu tìm kiếm thanh gươm cổ / Cả đời chỉ cúi đầu trước hoa mai." Ý nghĩa là những người có khí chất cao quý sẽ không bao giờ khuất phục trước khó khăn; quân tử chỉ cúi đầu trước hoa mai.

Một đặc điểm độc đáo của "Nhất Chi Mai" là điều kiện càng khắc nghiệt, hoa càng đẹp. Trong thời tiết lạnh giá, những cánh hoa trở nên càng trắng và tinh khiết hơn. Không ngạc nhiên khi vào những ngày xưa, bên cạnh hoa đào và hoa thủy tiên, hoa mai trắng có một vị trí đặc biệt trong trái tim của người dân Hà Nội. Loài hoa này cũng là biểu tượng của sự kiên cường và sức mạnh trước nghịch cảnh.

Trong một cuộc trò chuyện với nhà giáo dục và sử gia văn hóa Nguyễn Tọa, ông đề cập rằng trong dịp Tết Nguyên đán, các gia đình quý tộc và trí thức ở Thăng Long và Hà Nội cổ thường đặt một chậu nhỏ "Nhất Chi Mai" trên bàn trà hoặc trong phòng khách. Thân cây sần sùi, cũ kỹ và những cánh hoa trắng tinh khôi là biểu tượng của sự duyên dáng và bền bỉ.

Chăm sóc những cây này đòi hỏi sự tận tụy và chính xác, từ việc tưới nước đến việc tạo dáng cho cây để đảm bảo hoa nở đúng dịp Tết Nguyên đán. Có nhiều kiểu tạo dáng cây mai, như "thẳng đứng" hoặc "treo ngược." Mỗi kiểu đòi hỏi sự tỉ mỉ, với những kiểu phổ biến như "rồng hạ", "thác nước", "cha con", và "mai già - bạn trẻ".

Bạn có thể tham khảo bài viết: giá mai vàng hiện nay 2023

Vì việc chăm sóc cây đòi hỏi sự kỹ lưỡng, phần thưởng cũng đáng kể. Vẻ đẹp của hoa mai trắng trong một buổi lễ trà không gì sánh bằng. Có một câu chuyện vui rằng một số người yêu thích "Nhất Chi Mai" đến mức họ cạnh tranh để đếm số cánh trên mỗi bông hoa. Một số người khăng khăng mỗi bông hoa có 30 hoặc 40 cánh, trong khi những người khác cho rằng có tới 90 cánh, với nhiều cánh hơn ám chỉ việc chăm sóc cẩn thận hơn.

Vùng Đất Khó Khăn 'Đổi Da Thay Thịt'

Mặc dù là một loài cây đỏng đảnh và khó trồng, cây mai trắng đã tìm thấy ngôi nhà tại các đồi của Tản Lĩnh. Ở đây, họ đã thành lập một hội nông dân chuyên về trồng cây mai trắng, cho phép các nông dân chia sẻ kinh nghiệm. Nhờ cây mai trắng, thu nhập trung bình hàng năm đạt 100 triệu đồng mỗi người, và thôn An Hòa ở xã Tản Lĩnh đã chính thức được công nhận là thôn chuyên trồng cây mai trắng.

Trong một chuyến thăm, bà Nguyễn Thị Mai Yến, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Tản Lĩnh, tự hào tuyên bố rằng Tản Lĩnh là thủ phủ của cây mai trắng. Thực vậy, khu vực này nhộn nhịp với việc trồng hoa và cây cảnh. Khắp nơi, xe tải đang bốc dỡ chậu mai trắng, chuẩn bị cho việc vận chuyển đến các thị trường khác nhau.

Tất cả bắt đầu vào năm 1994 khi một số hộ gia đình mang cây mai trắng từ huyện Nam Trực (tỉnh Nam Định) và bắt đầu trồng chúng trong vườn của mình. Sau vài năm, cây đã bén rễ và phát triển mạnh mẽ. Những hộ như Đỗ Quang Quân, Đỗ Tuấn Hải, Bùi Văn Hà, Khuất Văn Thế, và Đỗ Quang Thái là những người tiên phong trong việc nhân giống và mở rộng diện tích trồng trọt. Họ cũng phát triển các kiểu dáng khác nhau để tăng tính thẩm mỹ và giá trị của cây mai trắng.

Từ chỉ vài chục cây, số lượng gia đình trồng cây mai trắng ở thôn An Hòa đã tăng lên hơn 150 trong tổng số 257 hộ, với hơn 40 ha đất dành cho trồng trọt. Mỗi mùa xuân, hàng ngàn cây mai được chuyển đến các thị trường trên khắp Việt Nam. Nhu cầu cao, với nhiều loại khác nhau, từ cây trưởng thành đến cây giống.

Ông Đỗ Quang Thụy, một trong những người bán mai vàng giá rẻ lớn nhất trong khu vực, giải thích rằng mặc dù đẹp, cây mai trắng cũng rất khó tính và yêu cầu điều kiện khắt khe để phát triển và phát triển mạnh mẽ. Để tạo ra một cây có dáng đẹp, người ta phải đào cây lên, tỉa cành và trồng lại. Quá trình này mất ít nhất ba năm, và mọi công việc phải được thực hiện vào cuối năm. Ngoài ra, để đảm bảo hoa nở đúng lúc, người trồng phải lập kế hoạch cẩn thận, theo dõi thời tiết, và chăm sóc cây trong suốt cả năm.

Mặc dù công việc vất vả, phần thưởng rất đáng kể. Thu nhập từ việc trồng cây mai trắng vượt xa các loại nông nghiệp và chăn nuôi khác. Nếu xét giá bán buôn trung bình cho mỗi cây ở mức 200,000 VND hoặc hơn, ước tính mỗi hộ gia đình ở Tản Lĩnh kiếm từ hàng trăm triệu đến hơn một tỷ VND hàng năm. Nhờ vào thu nhập cao này, nhiều gia đình đã có thể xây nhà lớn, mua ô tô, và cải thiện chất lượng cuộc sống của họ. Cây mai trắng đã biến đổi vùng đất đồi núi này, khiến nó trở nên thịnh vượng và sôi động hơn.

Cuối cùng, giữa vô số hoa màu sắc, những bông hoa trắng tinh khiết của "Nhất Chi Mai" nổi bật như một biểu tượng độc đáo và kiên cường dưới chân núi Tản. Điều bắt đầu như một vùng đất khó khăn đã trở thành một cộng đồng phát triển, bao quanh bởi các khu nghỉ dưỡng nổi tiếng và hưởng lợi từ một ngành công nghiệp cây mai trắng đang phát triển mạnh mẽ.